Vezikoüreteral reflü (VUR), idrarın mesaneden üreterlere (böbrekleri mesaneye bağlayan borular) geri kaçması durumudur. Normalde, idrar mesaneye biriktiğinde, üreterler aracılığıyla böbreklere doğru hareket etmektedir. Ancak VUR durumunda, mesanedeki idrar üreterlere geri kaçabilmektedir. Bu durum böbreklere baskı yaparak enfeksiyon riskini artırabilmektedir. Böbreklerde hasara yol açabilmektedir. VUR, genellikle çocukluk döneminde tanı konan, ancak bazen erişkinlerde de görülebilen bir durum olma özelliği taşımaktadır.
Vezikoüreteral Reflü Nedenleri
Vezikoüreteral reflü, doğuştan gelen bir yapısal bozukluktan kaynaklanabileceği gibi, idrar yolu enfeksiyonları (İYE) veya diğer sağlık sorunlarından da gelişebilmektedir. İşte vezikoüreteral reflüye yol açabilen başlıca nedenler:
- Doğuştan yapısal anormallikler: VUR’un en yaygın nedeni, doğuştan gelen yapısal bozukluklardır. Normalde, üreterlerin mesaneye bağlandığı noktada bir kapak sistemi bulunmaktadır. Bu kapak, idrarın mesaneden üreterlere geri kaçmasını engeller. Ancak bazı bebeklerde bu kapak düzgün gelişmeyebilir, bu da idrarın geri kaçmasına neden olmaktadır.
- İdrar yolu enfeksiyonları (İYE): Kronik idrar yolu enfeksiyonları, vezikoüreteral reflüye yol açabilmektedir. Bu enfeksiyonlar, idrarın mesaneden üreterlere geri kaçmasına neden olabilmektedir.
- Böbrek taşları veya tümörler: Böbrek taşı veya tümörlerin varlığı, idrar akışını engelleyebilmekte ve reflüye yol açabilmektedir.
- Sinirsel ve kas fonksiyonu bozuklukları: Mesane veya üreterler arasındaki koordinasyon sorunları, idrarın geri kaçmasına yol açabilmektedir.
Vezikoüreteral Reflü Belirtileri
Belirtileri, genellikle çocuklarda daha belirgin olsa da, erişkinlerde de görülebilmektedir. En yaygın belirtiler şunlardır:
- Sık idrara çıkma: Çocuklar veya yetişkinler sık idrara çıkma ihtiyacı duyabilmektedirler, bu mesanedeki baskıdan kaynaklanabilmektedir.
- İdrar yolu enfeksiyonları: VUR, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına yol açabilmetedir. Enfeksiyonlar, idrarın mesaneden üreterlere geri kaçması nedeniyle daha sık görülebilmektedir.
- Ağrılı idrar yapma: İdrar yaparken ağrı veya yanma hissi, VUR’un yaygın belirtilerindendir.
- Böbrek ağrısı: Böbreklere baskı yapan geri kaçan idrar, böbrek ağrılarına neden olabilmektedir.
- Kanlı idrar: Şiddetli VUR durumlarında, kanlı idrar (hematüri) görülebilmektedir.
Vezikoüreteral Reflü Tanısı
Vezikoüreteral reflü tanısı, çeşitli görüntüleme yöntemleriyle konulabilmektedir. Yaygın olarak kullanılan yöntemler şunlardır:
- Voiding Cystourethrogram (VCUG): Bu, mesaneye kontrast madde verilerek yapılan bir röntgen testidir. Mesaneden üreterlere doğru idrarın geri kaçıp kaçmadığı bu testle net bir şekilde görülebilmektedir.
- Ultrasonografi (USG): Böbreklerin ve mesanenin görüntülenmesi, böbreklerde şişlik veya enfeksiyon belirtisi olup olmadığını göstermektedir.
- Sintigrafi: Böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılan bir başka görüntüleme yöntemidir. VUR, böbreklerdeki fonksiyon bozukluklarını tespit edebilmektedir.
- İdrar kültürü ve testler: Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarını tespit etmek için idrar kültürü yapılabilmektedir.
Vezikoüreteral Reflü Tedavi Yöntemleri
Vezikoüreteral reflü tedavisi, reflünün şiddetine, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre değişmektedir. Tedavi yöntemleri şunlardır:
- Antibiyotik tedavisi: İdrar yolu enfeksiyonları, antibiyotiklerle tedavi edilebilmektedir. Ayrıca, düşük doz antibiyotikler, enfeksiyonları önlemek amacıyla VUR’lu çocuklarda uzun süreli kullanılabilmektedir.
- Cerrahi tedavi: Şiddetli VUR vakalarında, idrarın geri kaçmasını engellemek için cerrahi müdahale gerekebilmektedir. Bu işlem sırasında, üreterin mesaneye bağlandığı bölgedeki sorun düzeltilmekte ve idrarın geri kaçması engellenmektedir.
- Endoskopik tedavi: Endoskopik tedavi, minimal invaziv bir seçenek olup, idrarın geri kaçmasını engellemek için üreterin mesaneye bağlandığı noktada yapılan bir işlemdir. Bu işlem sırasında, darlık ya da başka bir engel açılabilmektedir.
- İzleme ve takip: Hafif dereceli vezikoüreteral reflü vakalarında, doktorlar izlemeyi tercih edebilmektedir. Çocuklar genellikle büyüdükçe bu durum düzelebilir, ancak düzenli kontroller önemlidir.
Vezikoüreteral Reflü ve Komplikasyonlar
Vezikoüreteral reflü tedavi edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bunlar arasında:
- Böbrek hasarı: Uzun süreli idrarın geri kaçması, böbreklerde kalıcı hasara neden olabilir. VUR, böbreklerdeki işlev kaybına yol açabilir.
- Hidronefroz: VUR nedeniyle böbreklerdeki idrar birikimi, böbreklerin şişmesine neden olabilir. Bu durum, böbrek fonksiyonlarının zarar görmesine yol açabilir.
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları: VUR, idrar yolu enfeksiyonlarının sık tekrarına yol açabilir, bu da böbreklerde hasara yol açabilir.
Vezikoüreteral Reflü’nün Önlenmesi
Vezikoüreteral reflü (VUR) çoğunlukla doğuştan gelen bir durum olduğundan, önlenmesi zor olabilmektedir. Ancak idrar yolu enfeksiyonlarının önlenmesi, VUR gelişme riskini azaltabilmektedir. Bunun için kişisel hijyen, yeterli su tüketimi ve idrar yolu enfeksiyonlarına karşı erken tedavi çok önemlidir. VUR, erken tanı ve tedavi ile yönetilebilen bir durumdur. VUR, idrar yolu sağlığını olumsuz etkileyebilir ve böbreklerde kalıcı hasara yol açabilmektedir. Bu nedenle, idrar yolu enfeksiyonları ve diğer belirtiler konusunda dikkatli olmak, zamanında tedavi edilmesi açısından önemlidir. VUR, şüphesi olan kişiler, bir üroloji uzmanına başvurarak doğru tanı ve tedavi yöntemlerine başvurabilirler.
Pingback: Böbrek Çıkım Darlığı Nedir? - | Böbrek Çıkım Darlığı Tedavisi |